ارزیابی توان ترسیب کربن عملیات اصلاحی و گونه دارویی- صنعتی جاشیر در مراتع کوهستانی مهاباد

گرم شدن هوا اثرات مخربی بر حیات موجودات داشته و سبب تخریب اکوسیستم های طبیعی، وقوع سیل، خشکسالی و بر هم خوردن تعادل اقلیمی و اکولوژیکی می شود. تشدید اثر گاز گلخانه ای در جو در اثر تراکم دی اکسید کربن باعث افزایش گرمای زمین، ذوب یخ های قطبی، وقوع سیلاب های عظیم، نابودی جنگل ها، می شود. ترسیب کربن زمینی، توانایی گیاهان و خاک برای جذب دی اکسید کربن از اتمسفر و ذخیره آن در گیاه و خاک است. از این رو راهکاری است که به کاهش کربن اتمسفری و اصلاح تبعات تغییر اقلیم کمک می کند. در پژوهش حاضر، توان ترسیب کربن گونه صنعتی- دارویی جاشیر ((prangos ferula ، و همچنین اثر عملیات اصلاحی کپه کاری در دو جهت شمالی- جنوبی و کنتور فارو با در نظر گرفتن یک عرصه شاهد در محدوده روستای ایل تیمور و کورگی در منطقه خلیفان مهاباد بررسی شد. در سایت های مطالعاتی، چهار ترانسکت 100 متری به طور تصادفی و در امتداد هر ترانسکت 5 پلات با فواصل 20 متر، به طور سیستماتیک انداخته شد. بیوماس گیاهی به روش قطع و توزین، در همه پلات ها اندازه گیری شد. در ابتدا و انتهای هر ترانسکت یک پروفیل در دو عمق 15-0 و 30-15 حفر گردید. نمونه های خاک و گیاه به آزمایشگاه فرستاده شد. میزان ترسیب کربن برای هر کدام از نمونه ها تعیین گردید. داده ها با آزمون های تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون t مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که میزان ترسیب کربن در شیب شمالی منطقه کپه کاری شده هم در بیوماس و هم در خاک نسبت به شیب جنوبی وضعیت بهتری دارد. عملیات کنتور فارو بر ترسیب کربن خاک، بی تاثیر بوده است. یکی از دلایل این امر این است که کنتر دام در منطقه کنتور فارو به خوبی صورت نگرفته است. در مجموع بیوماس منطقه فارو از نظر میزان ترسیب کربن، وضعیت بهتری نسبت به بیوماس منطقه شاهد دارد. همچنین خاک منطقه جاشیر در عمق دوم، میزان کربن بیشتری دارد. در سطح احتمال 5% اختلاف معنی داری بین میانگین ترسیب کربن در بیوماس هوایی ( مجموع ساقه و برگ) و زمینی مشاهده می شود. در بین اندام های گیاه جاشیر ریشه بیشترین میزان ترسیب کربن را دارد. سهم ترسیب کربن خاک تحت زیتوده جاشیر، نسبت به بیوماس آن بیشتر است.